Mastvoet steunt niet op dek

[Bebop62]

Hallo,

Ik heb afgelopen weekend de mast gestreken en daarbij gelet op de mastvoet. (omdat dit een paar keer voorbij kwam in het forum)
Bij mijn grundel steunt de mast niet op de daarvoor bestemde plek onderin de mastvoet. Hij zweeft dus.
Het gaat om een ruimte van ca 6-8 mm. De vorige eigenaar heeft de mast laten vervangen door een mastenmaker. (geen idee hoe eea is verlopen met de maatvoering, maar ik mag aannemen dat de mastenmaker zelf meet.)

Hoe zou ik dat het beste kunnen opvullen?
De mast weegt ca. 100 kg, misschien is het daarom minder relvant?
Het gat van het draaipunt is in RVS uitgevoerd.

[Berghout-2]

Het gewicht van de mast is meestal niet zo belangrijk. De grootste vertikale krachten komen van de verstaging, de vallen en de grootschoot. Probeer je maar eens voor te stellen wat er allemaal onder spanning staat als je met een lekkere bries hoog aan de wind zeilt. Je loefwant staat snaarstrak, je trekt de grootschoot nog even stevig aan, het voorlijk van de fok staat als een streep enz.
Bij elkaar opgeteld wordt je mast zomaar met meer dan een ton naar beneden gedrukt. (Ik heb het ooit uitgerekend voor mijn grote tjalk. Daar kwam ik uit op 12,5 ton statische kracht en nog veel meer dynamisch).
Als al die kracht opgenomen moet worden door de mastbout, dan gaat dat al gauw fout. Misschien verbuigt de bout, of scheurt de mast in.
Daarom zorg ik er altijd voor, als ik een mast maak, dat de mast op zijn voet rust.
Maar als dat niet mogelijk is, bijvoorbeeld bij masten met contragewicht, dan maak ik een sterke roestvast stalen constructie (een soort open corset) die de krachten kan opnemen.

Een stel ingelaten plaatjes (wybertjes) rond de mastbout zijn prima, die zorgen ervoor dat de krachten tijdens het strijken en zetten van de mast mooi worden overgebracht van de mastkoker naar de mast.

Er zijn lieden die denken dat het goed is om een pijp in de mast te zetten, waar de bout doorheen gestoken wordt. Ik raad het sterk af om dat te doen.
In de eerste plaats omdat zo'n pijpje zinloos is. De mastbout moet zo dicht mogelijk bij de kokerwangen dragen; als hij middenin de mast zou moeten dragen gaat hij krom.
In de tweede plaats omdat zo'n pijpje schadelijk is. Je ziet niet meer wat er met het hout gebeurt in het gat, en je kunt er ook niet meer bij voor onderhoud. Ik raad aan om een eventueel aanwezige pijp te verwijderen en niet meer terug te plaatsen.

Samenvatting: zorg ervoor dat de enorme vertikale krachten fatsoenlijk worden overgebracht. Het liefst door de mast met zijn voet te laten steunen. Desnoods door een rvs constructie te maken.
En zorg voor goede ingelaten rvs schetsplaatjes (wybertjes) die de bout steunen, terwijl de rest van het gat niet op de bout steunt.

Aanvullende tips: maak geen gesloten bak om de mastvoet. Dat geeft alleen maar ellende met inwateren en rot.
Check minstens 1 keer per jaar het boutgat. Smeer het lekker dik in met gewoon vet.
Check ook minstens 1 keer per jaar de onderkant van de mastvoet. Ook daar vet!
En tenslotte: geef de mastenmaker van de vorige eigenaar een schop :-)

Edit: O ja, je vraag hoe je het kunt opvullen. Dat hangt ervan af. De mastvoet moet zó schuin zijn, dat hij niet klemloopt bij het strijken/zetten. Als dat bij jou zo is, kun je een eenvoudig vulplaatje maken, bijvoorbeeld van hardhout, staal of zelfs kunststof. Dat zou je kunnen vastplakken in de mastkoker. Het zuiver opmeten ervan zal lastig zijn.
Als de bodemplaat in de koker "netjes" haaks is, is dat erg vervelend. Dan zul je je moeten behelpen met keggen of zo, of een nieuwe schuine voetplaat monteren.

[Gerard]

je vraag hoe je het kunt opvullen. Dat hangt ervan af. De mastvoet moet zó schuin zijn, dat hij niet klemloopt bij het strijken/zetten. Als dat bij jou zo is, kun je een eenvoudig vulplaatje maken, bijvoorbeeld van hardhout, staal of zelfs kunststof. Dat zou je kunnen vastplakken in de mastkoker. Het zuiver opmeten ervan zal lastig zijn.
Als de bodemplaat in de koker "netjes" haaks is, is dat erg vervelend. Dan zul je je moeten behelpen met keggen of zo, of een nieuwe schuine voetplaat monteren.

Bij mijn mast (van staal) zit een losse hardhouten keg over de hele breedte onder de mastvoet, die mee naar voren komt bij het strijken en na het zetten weer onder de mastvoet geduwd moet worden. Is dat oké?

[Berghout-2]

Mits het contactvlak tussen de keg en de mastvoet groot genoeg is, is dat okee. Denk in tonnen kracht.
Af en toe invetten tegen schimmel.

[Bebop62]

Ik heb wat foto's gezocht van de situatie. te zien is dat er geen wybertje in zit, maar een vierkant waar de mastbout doorheen gaat.
De mast en de mastvoet lopen schuin af.
Wat ik zo kan verzinnen is om een schijf klei eronder te stoppen en zo een afdruk te maken van de speling als de mast omhoog gaat en dan hiervoor een geschikt materiaal te vinden wat ik op maat (dikte) kan maken.            

[Gerard]

Mits het contactvlak tussen de keg en de mastvoet groot genoeg is, is dat okee. Denk in tonnen kracht.
Af en toe invetten tegen schimmel.

Het ding krijgt, net als m'n houten blokken e.d., regelmatig een dompelbadje lijnolie wanneer de mast gestreken is omdat ik niet graag voor bruggen wacht of plan voor draaitijden. Bij aankoop van mijn schip (2006) zat er in  een houten bokkepoot wat schimmel. Ingesmeerd met petroleum en de windscheuren daar ook mee volgegoten. Daarna om de paar jaar herhaald met lijnolie en nooit (nu bijna 20 jaar later) meer iets van schimmel bemerkt. Vroeger leerde ik; haal 1 voorwaarde voor iets weg en het iets heeft geen kans meer.

[Berghout-2]

Wat ik zo kan verzinnen is om een schijf klei eronder te stoppen en zo een afdruk te maken van de speling als de mast omhoog gaat en dan hiervoor een geschikt materiaal te vinden wat ik op maat (dikte) kan maken.

O, dat vind ik wel leuke creatieve manier

[Calidris]

Ik had 2 vlakke brede keggen er onder van irocco o.i.d.

[Bebop62]

En heb je die keggen dan aan de voorkant van de mastvoet of in de mastkoker aan de achterkant? Dat laatste lijkt mij optisch wat netter.

[Calidris]

En heb je die keggen dan aan de voorkant van de mastvoet of in de mastkoker aan de achterkant? Dat laatste lijkt mij optisch wat netter.

Aan de onderzijde, ter opvulling tussen mast en dek om de krachten op de mastbout te verminderen. In ieder geval dat er geen zijdelingse beweging meer mogelijk is  op de mastbout.
Aan de voorzijde uiteraard, anders krijg je ze er nooit tussen. Een platbodem en optisch netjes zijn een redelijke contradictie, tenzij het een witte pronk schuiit is.