09-12-2024, 14:25 (Dit bericht is het laatst bewerkt op 09-12-2024, 21:38 door Jollenbaas.)
Bij mijn Staverse jol HL38 heb ik ook een klein balansdeel in het roer. Werkt erg goed bij het manoeuvreren op de motor.
Aanvulling: De breedte ervan is 100 mm en de afstand tussen schroefasanode en het roer is 25mm.
Ik heb op veel schepen en bootjes balansdelen gemonteerd. Overigens noem ik zoiets een “schep”, maar dat doetterniettoe.
Bij achteruit varen of achteruitslaan heeft een schep geen enkel nut.
Maar bij vooruit varen en vooral manoeuvreren is het effect van (zelfs een kleine) schep vaak verbluffend.
Voorbeelden:
-Opduwer Tjoekie, nog geen 4 meter, in de Oude Haven Rotterdam. De draaicirkel was tientallen meters, de haven was te klein om in 1 keer rond te gaan. Ik heb een stripje van 50 mm voor het roerasje gelast, meer ruimte was er niet. Het bootje ging daarna om zijn as rond.
-Zeetjalk 25 meter. Was de hoek niet om te branden. Bij scherpe bochten was het noodzakelijk om een spring te gebruiken, of om met vaarbomen de kop om te drukken. Een schep van 22 cm maakte er een makkelijk sturend schip van.
-Een Katwijker motorschip van 20 meter uit 1905. Kennelijk wilde het schip altijd al moeilijk draaien, want het roer was al twee keer naar achteren toe (geklonken) verlengd. Ik heb het schroefraam verwijderd waardoor er plek kwam voor een schepje van 16 cm. Daarna draaide het schip als een botsautootje.
-Tjalk van 16 meter. Roer met hydraulische cilinders, die de roeruitslag beperkten tot 2x 35 graden. De schipper manoeuvreerde altijd met de boegschroef. Een schep erop, en de boegschroef bleef meestal ongebruikt.
-Een grote houten kotter met verstelbare schroef van anderhalve meter. Ook dit schip werd bij manoeuvreren uitsluitend met de boegschroef gestuurd, want het roer had nauwelijks effect. Kotters willen toch al niet graag de bocht om, ze zijn gemaakt voor langdurig rechtuit varen. Een schep, die heel precies de contouren van de schroef volgde met een tussenruimte van 20 mm, bracht de draaicirkel terug van ruim 150 meter tot 25 meter. Overigens heb ik hier ook horizontale platen aangebracht aan boven- en onderkant van het roer, om het schroefwater optimaal te bundelen.
-Enz. enz. (botters, jachten, platbodems....)
Ik adviseer om, waar mogelijk, een balansstuk/schep voor het roer te zetten. Het werkt altijd super.
Overigens hanteren schroevenleveranciers en andere verkopers tabellen met een minimale vrijslag tussen schroef en roer, om trillingen te voorkomen.
Mijn ruime ervaring leert dat trillingen meestal juist sterk verminderen. Ook als een schep heel dicht achter de schroef zit, denk hierbij aan een centimeter bij kleine schroeven tot enkele centimeters bij grote. Hou wel rekening met eventuele voor- en achterwaartse beweging van de schroefas en vormverandering van klapschroeven!
Ik denk dat een schepje voor op de brommer prima verbeterende (logische) eigenschappen heeft. Voor de zeileigenschappen van het schip lijkt het me niet geschikt. Dan krijg je een grotere remmende werking lijkt me bij roeruitslag? Dat heeft mij nog steeds weerhouden van het toepassen.
Bonne,
ik heb nog nooit enige negatieve invloed ervaren van een schep bij zeilen. Ook niet positief, want daarvoor is een schep te klein.
Het wordt wat anders als je een enorm balansstuk voor je draaipunt zet, maar daar hebben we het hier niet over.
Top, dan gaat wordt er hier de eerst volgende grote roer beurt er een stukje eigenhout aangezet. Op de motor is namelijk flink zwaar sturen (en vooruit een wieleffect), dat kan niet veel slechter worden.
10-12-2024, 8:21 (Dit bericht is het laatst bewerkt op 10-12-2024, 9:28 door swblom.)
Wij hebben het roer ook omgebouwd naar een balansroer op onze schokker. Zelfs iets rigoureuzer dan alleen het aanzetten van een schep. We hebben het draaipunt van het roer verder naar achteren gebracht. De hak onder het roer verlengd en op het uiteinde een draaipunt gemaakt, de middelste vingerling op een uithouder wat naar achteren en de bovenste in hoek verdraaid.
Toen we de boot kochten was er naar origineel ontwerp van de heer Gipon een ferm stuk uit het roer gezaagd om de vrij grote schroef plaats te geven, ook bij grote roeruitslag. Het gevolg was dat de boot erg slecht manouvreerbaar was op de motor. Je kon pas sturen als je vaart had, schroefwater ging ook bij grote roeruitslag gewoon rechtdoor. In nauwe havens met veel wind was dit ondoenlijk.
Tevens stuurde de boot relatief zwaar onder zeil.
Ik heb het vermoeden dat het ontwerp volledig gebaseerd is op een originele zeilende schokker en dat de schroef er dan later bijgeprutst moest. Daar was dan alleen plaats voor in het roer, dus achter het draaipunt. Om die reden was de optie voor een schepje er ook niet.
De puriteinen onder ons zullen er van gruwen, voor ons is het een van de beste veranderingen die we gedaan hebben. Manouvrerend kan ik de boot zo'n beetje om zijn as laten draaien. Onder zeil kun je met twee vingers sturen.
Van enige verslechtering van zeileigenschappen heb ik helemaal niets gemerkt, ik heb ook geen idee waarom dat zou gebeuren.
Een andere oplossing zou misschien een kopschroef zijn geweest. Dat is weer een stuk techniek extra en voegt niks toe aan de eigenschappen onder zeil.
Mogelijk komt er ooit nog een stuurautomaat zodat ik als ik alleen vaar meer armslag krijg. Dat wordt ook een stuk eenvoudiger met het balansroer.
(10-12-2024, 8:21)swblom schreef: Wij hebben het roer ook omgebouwd naar een balansroer op onze schokker. Zelfs iets rigoureuzer dan alleen het aanzetten van een schep. We hebben het draaipunt van het roer verder naar achteren gebracht. De hak onder het roer verlengd en op het uiteinde een draaipunt gemaakt, de middelste vingerling op een uithouder wat naar achteren en de bovenste in hoek verdraaid.
Toen we de boot kochten was er naar origineel ontwerp van de heer Gipon een ferm stuk uit het roer gezaagd om de vrij grote schroef plaats te geven, ook bij grote roeruitslag. Het gevolg was dat de boot erg slecht manouvreerbaar was op de motor. Je kon pas sturen als je vaart had, schroefwater ging ook bij grote roeruitslag gewoon rechtdoor. In nauwe havens met veel wind was dit ondoenlijk.
Tevens stuurde de boot relatief zwaar onder zeil.
Ik heb het vermoeden dat het ontwerp volledig gebaseerd is op een originele zeilende schokker en dat de schroef er dan later bijgeprutst moest. Daar was dan alleen plaats voor in het roer, dus achter het draaipunt. Om die reden was de optie voor een schepje er ook niet.
De puriteinen onder ons zullen er van gruwen, voor ons is het een van de beste veranderingen die we gedaan hebben. Manouvrerend kan ik de boot zo'n beetje om zijn as laten draaien. Onder zeil kun je met twee vingers sturen.
Van enige verslechtering van zeileigenschappen heb ik helemaal niets gemerkt, ik heb ook geen idee waarom dat zou gebeuren.
Een andere oplossing zou misschien een kopschroef zijn geweest. Dat is weer een stuk techniek extra en voegt niks toe aan de eigenschappen onder zeil.
Mogelijk komt er ooit nog een stuurautomaat zodat ik als ik alleen vaar meer armslag krijg. Dat wordt ook een stuk eenvoudiger met het balansroer.
Goedemorgen SWBLOM,
We zijn wel benieuwd hoe de oude situaties was en hoe je de aanpassingen hebt uitgevoerd. Heb je er ook foto's van?
Ik heb even moeten zoeken. Van het balansroer kan ik zo snel alleen een plaatje vinden terwijl we droog liggen. De onderste verlenging van de hak is niet zichtbaar. Daar zul je je fantasie een beetje moeten gebruiken.
Als je goed kijkt kun je zien dat we in de nieuwe situatie het stuk dat uit het roer gehaald is kleiner hebben gemaakt. Doordat het roer nu anders draait was er meer ruimte.
Dit is uiteindelijk nog een beetje een experimenteel roer. In de komende jaren zijn we een keer toe aan een nieuw. Ik wil dan kijken of ik de afstand tussen roer en achtersteven kleiner kan maken en de bevestiging van de middelste vingerling anders maken. Nu hebben we ruimte nodig om het roer te kunnen lichten, hetgeen een lelijke hap uit het roer veroorzaakt. Ik wil dit dan oplossen aan de achtersteven.
(09-12-2024, 21:57)Bonne schreef: Ik denk dat een schepje voor op de brommer prima verbeterende (logische) eigenschappen heeft. Voor de zeileigenschappen van het schip lijkt het me niet geschikt. Dan krijg je een grotere remmende werking lijkt me bij roeruitslag? Dat heeft mij nog steeds weerhouden van het toepassen.
Je hoeft ook minder uitslag te geven voor het zelfde effect, dus de remmende werking is gelijk bij gelijk effect lijkt mij.
(09-12-2024, 21:57)Bonne schreef: Ik denk dat een schepje voor op de brommer prima verbeterende (logische) eigenschappen heeft. Voor de zeileigenschappen van het schip lijkt het me niet geschikt. Dan krijg je een grotere remmende werking lijkt me bij roeruitslag? Dat heeft mij nog steeds weerhouden van het toepassen.
Je hoeft ook minder uitslag te geven voor het zelfde effect, dus de remmende werking is gelijk bij gelijk effect lijkt mij.
Je zet in weze een plank een beetje dwars in het water om de boot naar een andere richting te remmen/sturen. Of die plank nou slechts naar een kant van de boot uitslaat (standaard platbodemroer) of een beetje meer over het midden van de boot verschoven ligt (balansroer of met schep) kan in mijn beleving geen merkbaar verschil opleveren. Maar ik leer graag bij.
Zonder schep stroomt water langs de kielbalk en wordt dan afgebogen. Met schep krijg je toch een extra weerstandspunt in het water bij roeruitslag. Het zal
wel minimaal zijn en misschien niet te meten of te merken. Uberhaubt moet je sturen met met de zeilen, maar toch. Zo zat ik er altijd naar te kijken.
(11-12-2024, 19:55)Berghout-2 schreef: Ach, Bonne, als je zeilt is het rond je schroefraam toch al een rommeltje, qua stromingen. Daar verandert een schep niet veel aan.
Dat is wat ik ook dacht.
Zonder schep is je schroefraam een kortsluiting tussen loef en lij, zelfs theoretisch meer drift.
Met schep hoef je gewoon minder roer te even, dus minder weerstand.
08-01-2025, 7:35 (Dit bericht is het laatst bewerkt op 08-01-2025, 7:35 door swblom.)
Nog even een late reactie als aanvulling op mijn eerdere opmerking dat ik bij het achteruitvaren geen significant verschil merk na het ombouwen van het roer. Dat is nog steeds zo maar ik realiseerde me dat er wel een ander significant verschil is.
Voor het ombouwen van ons roer konden we alleen sturen als er water langs het roer liep, dus moest de boot voorwaardse snelheid hebben. Dit als gevolg van de grote hap die uit het roer genomen was.
Na aanpassing kunnen we wel schroefwater sturen. Dus als er een kleine correctie nodig is bij het achteruitvaren kan dat nu met een klein klapje vooruit gedaan worden terwijl de boot nog achteruit vaart. Dat helpt enorm.